Πρώτη μέτρηση στην ατμόσφαιρα μιας μακρινής «υπερ-Γης»

Διεθνής ομάδα αστρονόμων κατάφερε για πρώτη φορά να μελετήσει την ατμόσφαιρα μιας «υπερ-Γης» -ενός εξωηλιακού πλανήτη λίγο μεγαλύτερου από τον δικό μας.

Ο πλανήτης GJ 1214b, σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός από τη Γη, είτε περιβάλλεται από μια λεπτή ατμόσφαιρα υδρατμών, είτε καλύπτεται από παχιά σύννεφα σε μεγάλο ύψος, αναφέρουν οι ερευνητές στο περιοδικό Nature.

«Είναι η πρώτη γνωστή υπερ-Γη που διαθέτει ατμόσφαιρα» δήλωσε ο Δρ Τζέικομπ Μπιν, αστρονόμος της NASA και του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian. «Ωστόσο, ακόμα και με αυτές τις νέες μετρήσεις, δεν μπορούμε ακόμα να πούμε από τι αποτελείται η ατμόσφαιρα. Αυτός ο ξένος κόσμος είναι ντροπαλός και μας κρύβει την πραγματική του φύση» διευκρίνισε.

Ο GJ 1214b, γνωστός από το 2009, περιφέρεται σε μικρή απόσταση γύρω από ένα αμυδρό άστρο. Προηγούμενες μετρήσεις είχαν δείξει ότι έχει διάμετρο 2,7 φορές μεγαλύτερη από τη Γη και μάζα 6,5 φορές μεγαλύτερη (ο όρος υπερ-Γη αφορά πλανήτες με μέγεθος μέχρι τρεις φορές και μάζα μέχρι δέκα φορές μεγαλύτερη από της Γης).

Η σχέση μεγέθους-μάζας είχε οδηγήσει εξαρχής τους αστρονόμους στην υπόθεση ότι ο πλανήτης διαθέτει ατμόσφαιρα.

Κανένα τηλεσκόπιο δεν μπορεί σήμερα να αναλύσει άμεσα την ατμόσφαιρα ενός τόσο μακρινού σώματος. Η αμερικανο-γερμανική ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε μια έμμεση αλλά ευφυή προσέγγιση για να πετύχει τον άθλο.

Χρησιμοποίησε το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) της Χιλής για να αναλύσει το φως του μητρικού άστρου του GJ 1214b την ώρα που ο πλανήτης περνούσε ακριβώς μπροστά του, ανάμεσα στη Γη και το άστρο.

Στη διάταξη αυτή, ένα μέρος της αστρικής ακτινοβολίας φιλτράρεται από την ατμόσφαιρα του πλανήτη πριν τελικά φτάσει στον παρατηρητή. Σε ιδανικές συνθήκες, τα αέρια της ατμόσφαιρας απορροφούν φως σε συγκεκριμένα μήκη κύματος και αποκαλύπτουν έτσι τη φασματική υπογραφή τους.

Στην περίπτωση του GJ 1214b, όμως, αυτό δεν ήταν εφικτό. Παρόλα αυτά, η απουσία φασματικών υπογραφών απέκλεισε ορισμένα ενδεχόμενα για τη σύσταση της ατμόσφαιρας.

Δύο είναι οι πιθανές εξηγήσεις για τις παρατηρήσεις: είτε ο πλανήτης καλύπτεται από ένα κάλυμμα νεφών που κινούνται σε μεγάλο ύψος, είτε η ατμόσφαιρα είναι πολύ λεπτή και περιέχει υδρατμούς. Το δεύτερο ενδεχόμενο είναι και το πιθανότερο.

«Στη διάρκεια του επόμενου έτους θα πρέπει να έχουμε σαφές απαντήσεις για το πώς μοιάζει πραγματικά αυτός ο πλανήτης» ελπίζει ο Δρ Μπιν.

Σε μερικά χρόνια, εξάλλου, αναμένεται να σχεδιαστούν τηλεσκόπια τόσο ισχυρά που θα μπορούσαν να αναλύσουν άμεσα τις ατμόσφαιρες εξωπλανητών, ή ακόμα και να ανιχνεύσουν τις χημικές υπογραφές της ίδιας της ζωής.

Newsroom ΔΟΛ